تبیین جامعه‌شناختی تمایل دانش‌آموزان به جنبشهای نوین شبه‌دینی (مورد مطالعه: دانش‌آموزان استان آذربایجان‌شرقی)

تبیین جامعه‌شناختی تمایل دانش‌آموزان به جنبشهای نوین شبه‌دینی (مورد مطالعه: دانش‌آموزان استان آذربایجان‌شرقی)   دکتر کمال کوهی1   چکیده یکی از مهم­ترین عواملی که در دهه‌های اخیر بنیان جامعه و باورهای مردم به­‌ویژه جوانان را تهدید می‌کند، جنبشهای ‌نوین ‌شبه‌دینی است. از این رو، در پژوهش حاضر میزان تمایل دانش‌آموزان به جنبشهای نوین ‌شبه­‌دینی و عوامل مرتبط با آن بررسی شده است. تحقیق حاضر پژوهشی کمّی است و اطلاعات نیز به روش پیمایشی گردآوری شده است. جامعۀ آماری پژوهش دانش‌آموزان دورۀ متوسطه آذربایجان‌شرقی بوده که از میان آنها 570 نفر  به روش نمونه‌گیری طبقه‌ای تصادفی انتخاب شده اند. ابزار گردآوری اطلاعات  پرسشنامه بوده که حاوی روایی صوری و پایایی بالای 8/0 می­‌باشند. برای تحلیل داده­‌ها از نرم­‌افزارهای 24SPSS و 8/8LISREL استفاده شده است. براساس یافته‌های توصیفی پژوهش، از هر صد دانش‌آموز 25 نفرشان به جنبشهای ‌نوین ‌شبه‌دینی تمایل نشان داده‌اند. بالاترین میزان تمایل به ترتیب به سای‌بابا و اکنکار و  پایین‌ترین میزان تمایل  نیز به پائولو کوئلیو و کاستاندا تعلق دارد. نتایج تحقیق نشان داد که میزان دینداری، میزان شناخت از جنبشها، کیفیت‌گذران اوقات‌فراغت و میزان اعتقاد به سحر و جادو تأثیری معنا‌دار بر تمایل دانش‌آموزان به چنین جنبشهایی داشته است. از میان متغیرهای تأثیرگذار، میزان دینداری و کیفیت‌ گذران اوقات فراغت،  نقشی کاهنده و  پیشگیری‌کننده و میزان شناخت و اعتقاد به سحر و جادو نقشی افزایشی و ترغیب کننده در تمایل به جنبشهای نوین شبه‌دینی دارند.   کلیدواژگان: جنبشهای شبه‌دینی، سای‌بابا، اکنکار، پائولو کوئلیو، کاستاندا، شیطان‌پرستی      ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ تاریخ دریافت: 95/12/8                     تاریخ پذیرش: 96/7/24 1. دانشیار جامعه­‌شناسی موسسه تحقیقات اجتماعی دانشگاه تبریز (نویسنده مسئول) [email protected]